SALLY NOACH

Het ongeloof

Brieven

Al tijdens de oorlog ontvangt mijn vader bedankbrieven van Nederlanders die hij in de periode september 1940 – september 1942 in Lyon en omstreken helpt.
De strekking van de hiervoor genoemde bedankbrieven aan mijn vader is grote dankbaarheid voor wat hij heeft gedaan, voor zijn bezoekjes in de gevangenis, vaak gevolgd door een onverwachte vrijlating uit kamp of gevangenis, maar ook voor huisvesting, eten (worsten worden bij herhaling genoemd), sigaretten, chocolade en geld.
Een groot aantal van die brieven heb ik hier opgenomen, vergezeld van een enkel klein citaat. Ik hoop dat zij tot verder lezen aanzetten.
Ik heb ook opgenomen een viertal min of meer ‘officiële’ documenten uit de Lyon-periode, en drie na-oorlogse getuigenissen. In 1967 werd een poging ondernomen om mijn vader alsnog in aanmerking te laten komen voor een Koninklijke Onderscheiding. Hoe dat afliep leest u in mijn boek.
Hier ten slotte zes brieven die mijn vader ontving na het verschijnen van zijn boek Het moest gedaan worden.

Klik op de titel om de brief te lezen

"...en last but not least het sauf-conduite, dat ik bij het verlaten van de gevangenis, alléén door Uw toedoen mocht vinden."

"Wat de nabije toekomst brengen zal, is onbekend - wat ik wel weet, is dat het niet eenvoudig zal zijn mijn dank U kunnen laten blijken voor hetgeen U voor ons in deze tijd heeft gedaan."

"Doch voordat ik vertrek nog even een briefje aan U om U nogmaals te bedanken voor alles wat U destijds voor me deed toen ik in die beroerde 'bajes' zat."

"Sinds enkele dagen zitten we dan eindelijk hier en ik maak van de gelegenheid gebruik U even een woordje te schrijven."

"Met Comfurius verliezen we een oprechte en trouwe strijdmakker, die door zijn joviaal karakter een ieder voor zich wist in te nemen."

"Ik zal niet vergeten wat U allemaal voor hem (=Max Comfurius) gedaan heeft tijdens zijn ziekbed, en dank u en uw vrouw namens zijn familie voor de laatste eer, bewezen bij zijn laatste rustplaats."

"Je bent niet alleen een braaf en rechtschapen zwoeger, je bent een held".

"Nous nous souviendrons toujours de votre inlassable dévouement qui a contribué aux excellents résultats que nous avons obtenus."

"...hij is aan zeer vele landgenooten van grooten dienst geweest..."

"In de ware zin des woords, ben jij een Menschenvriend."

"Merci pour votre bonne et confortable pensée"

"Tegenwoordig ben je down en moeten anderen eens voor jou gaan zorgen in plaats van jij voor hun."

Zij vonden dat de ‘onbeschaafde’ gelegenheidsdiplomaat zich meer aan de (Duitse en Vichy-Franse) regels moest houden. De verarmde en vaak antisemitische adellijke top van het corps diplomatique en de ongeschoolde tapijt- en stoffenverkoper Sally Noach spraken niet dezelfde taal.

Zoon Jacques Noach (Londen, 1946) deed uitgebreid archiefonderzoek naar het ‘dossier Sally Noach’ en kwam tot ontluisterende onthullingen over de hulp die ‘Londen’ bood aan Nederlandse vluchtelingen. Als het aan de ambtenaren had gelegen was iedereen vanuit Frankrijk direct teruggestuurd naar het bezette Nederland. Ook was er onmiskenbaar sprake van beschavingsantisemitisme. Ambtelijk werd Sally gekarakteriseerd als ‘geen beschaafd/ welopgevoed mensch’. Consul-generaal der Nederlanden in Frankrijk, Ate Sevenster, formuleerde het helder: ‘Joodse vluchtelingen waren “de minste lui”.’

In 1969 kreeg Sally Noach van koningin Juliana en prins Bernhard het Erekruis van de Huisorde van Oranje. Van regeringswege kreeg hij slechts minachting. In 1971 publiceerde hij zijn oorlogsherinneringen met als titel Het moest gedaan worden. Dit boek is integraal opgenomen.